Fontana Neptuna – kilka słów wprowadzenia

Neptun, czyli rzymski bóg mórz, oceanów, deszczu, znany jest chyba już wszystkim. W Gdańsku możesz go spotkać na Długim Targu. Artyści zbudowali fontannę i rzeźbę rzymskiego bożka w latach 1606-13.

Co myśleli o posągu Kaszubi?

Niektórzy nazywali go „Krzysztofem”, którego należało pocałować poniżej pleców, gdy pierwszy raz odwiedzało się miasto (B. Sychta, Słownik gwar kaszubskich)

Aleksander Majkowski w książce „Zëcé i przigòdë Remùsa” napisał:

„Rzucił mi się też w oczy nagi bożek pogański, ustawiony za kratą, podobno czczony przez gdańszczan jak święty. Wiedziałem, że postawili go sobie z pychy, bo ten bożek miał oznaczać ich władzę na morzu, a trójząb w jego ręku władzę nad rybim światem".

Ciekawe, czy władca wszystkich wód jest aż tak groźny i potężny?

Zachęcam do przeczytania opowiadania w języku kaszubskim:

Kòl fòntanë Neptuna na Dłëdżim Tôrgù we Gduńskù

– Witôj! Jô jem Neptun. Pòchòdzã z daleczégò Rzimù. Tam prawie bëło mòje dodóm. Czedës jô béł bògã wòdów, mòrza, blónów i deszczu. Bùdowelë dlô mie wiôldżé swiãtnice. Na Dłëdżim Tôrgù we Gduńskù jô stojã ju òd 1612 rokù.

Zaprojektowôł mie Abraham van den Blocke, znóny gduńsczi architekt i żłobiôrz.

Wa mògła gò spòtkac, jak stôwiôł kamiany wôłtôrz w kòscele sw. Jana we Gduńskù. Eee, co jô gôdóm! Kò wa nie żëła w tëchtam czasach. Mùszita mie wëbôczëc. Jem ju stôri i czãsto zabiwóm, jaczi mómë terô rok.

– Neptunie, ùsmiechnij sã! Jidze pòsobnô wanoga.

Za chwilã bãdą tobie robic òdjimczi! – zawòłôł Merkùri, chtëren stoji kòl Dwòru Artusa.
– Żebë leno gòłąb nie sadnął na mòji głowie! Ptôchë nie pasëją do mòjégò wizerënkù. Wòlã mòrsczé stwòrzenia jak na przëmiar hippokampë, to je mòrsczé jistotë, jaczich górny part cała szlachùje za kòniã, a dólny mô sztôłt rëbë – rzekł Neptun.

– Jô, mój drëchù, òd wiedna òblôkóm czôpkã i zandalë z dohôczonyma skrzidłama. Dzãka nima jem chùtszi. Mëszlã, téż, że pióra ptôchów mògą bëc bëlną zdobą dlô kòżdégò bóżstwa – skòmentérowôł Merkùri.

– Ale chłopi! Ju nié rôz jô wama tłómaczëła, że òd stalatów zwierzãcã, jaczé bùdzy ùwôżanié i wedno bëło pòdzëwioné przez kòżdégò człowieka, je lew – òdezwała sã Mòc, to je sztatura stojącô w jedny z wnãków na przédny scanie Dwòru Artusa.

– Zôs te sztridë! Tak je dzéń w dzéń. Rôz Neptun z Merkùrim nie rozmieją rozsãdzëc swòjich spiérków, pózni alegòriô Mòcë dodôwô swòje ùwôdżi, a tej-sej téż stôrodôwny wódcowie, co stoją kòl òknowëch łãków, wmiészają sã w te gòrącé diskùsje! – rzekła Sprawiedlëwòta, co zdrzała na Dłëdżi Tôrg z przédny scanë Dwòru Artusa.

– Mòji lubòtny, nie je wôżné, jaczé zwierzã wama dzysô towarzi. Barżi miło i lubkò bë tu bëło nama wszëtczim, jak wa bë zabëlë ò sztridach i chòcle na sztót sã ùsmiechnãlë – dodała Sprawiedlëwòta, chtërna pilowała w miesce pòrządkù i zgòdë.

Pò tëch słowach Neptun òpùscył głowã, wezdrzôł na karno turistów i letkò skrzëwił gãbã, żebë chòc kąsk wëzdrzała na ùsmióną.

Nimò gôdczi mądri Sprawiedlëwòtë wcyg je równak gwësny, że wiôldżi, grozny i stolemny bóg mòrza i òceanów ni mòże bëc za baro miłi dlô wszëtczich lëdzy.

Fontanna Neptuna

Znajduje się przed Dworem Artusa (siedziba bractw kupieckich). Rzeźba Neptuna wykonana jest według projektu Abrahama van den Blocke. Rzeźbiarz nie poradził sobie z wykonaniem odlewu figury w brązie, więc tę pracę dokończył w 1612 roku Flamand Piotr Husen.

Czasza, czyli misa, powstała z "czarnego kamienia" (belgijskiego czarno-niebieskiego marmuru), trzon z czarnego tufu. Cała konstrukcja otoczona jest kamiennymi rzeźbami przedstawiającymi morskie stwory np. syreny, hippokampy itp.