Odkąd zaczęłam pisać dla dzieci opowiadania w języku kaszubskim ciągle pojawiała się myśl, by umieszczać w historie bohaterów jakieś wątki związane z zabytkami na Kaszubach.

Udało to się już w książeczce Werónka nad mòrzã, w której pojawiły się krótkie opisy historycznych miejsc powiatu puckiego np. Skansen fortyfikacji w Jastarnii, latarnia morska w Rozewiu lub gotycki kościół w Żarnowcu.
W serii Werónka pòznôwô Kaszëbë bohaterka odwiedziła muzeum we Wdzydzach, podziwiała kamienice w Kościerzynie, barokowe ołtarze i zamek w Bytowie.

Mała dziewczynka, pokazała, że okolice w których mieszkają młodzi czytelnicy mogą być ciekawe i warte poznania. Nie trzeba być znawcą, by móc zainteresować się i zachwycić jakimś obrazem w wiejskim kościele lub starą kapliczką przy drodze.

W mojej domowej biblioteczce gromadzę też literaturę dla dzieci i dorosłych, w której autorzy tworzą intrygujące i wciągające historie ze sztuką w tle.  Przykładem niech będzie „detektywistyczna” powieść pt.: Przekręt na van Gogha Derona R. Hicks’a; Książęcy Grobowiec, czyli Olaf i Lena na tropie Michała Wójcika, S.Z.T.U.K.A. Sebastiana Cichockiego i popularnych polskich ilustratorów Aleksandry i Daniela Mizielińskich. Dorosłym polecam W świetle i w mroku. Opowiadania inspirowane malarstwem Edwarda Hoppera pod redakcją Lawrence Block’a.

Inspirując się taką właśnie literaturą postanowiłam, że mogę spróbować napisać równie ciekawe opowiadania w języku kaszubskim.

Kilka słów o projekcie

Stypendium realizowane dzięki dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o nazwie Opowiem ci o pewnym zabytku ma na celu prezentację zabytków, docenienie ich wartości historycznej i artystycznej oraz zwrócenie uwagi na potrzebę ochrony naszego dziedzictwa kulturowego.

Wykonałam badania terenowe, rozmawiałam z dziennikarzami, historykami sztuki, pracownikami instytucji kulturalnych, właścicielami zabytkowych obiektów. Powstały zdjęcia, filmy, nagrania i opowiadania i opisy zabytków.

Teksty tworzyłam tak, by były proste i czytelne. Uczący się języka kaszubskiego mogą nie tyko poznawać lepiej język regionalny, ale też sztukę i historię Kaszub. Filmy zaś ekranizują konkretne opowiadanie.

Wybierając jakiś obiekt, np. kościół w Salinie lub secesyjne drzwi w sopockiej willi, można również dowiedzieć się kiedy i w jakich okolicznościach powstały i jakie reprezentują style. Dla bardziej zainteresowanych umieściłam też opisy typowe dla historyka sztuki.

W ostatnim etapie projektu odbyły się warsztaty.

Wybór obiektów

Planując realizację zadania złożyłam, że opracuję 24 zabytki – po 2 z każdego kaszubskiego powiatu (wejherowski, pucki, lęborski, kościerski, kartuski, chojnicki, bytowski) oraz z Gdańska, Sopotu, Gdyni i Słupska.  Dodatkowo uzupełniłam zbiór dwoma tekstami, by poszerzyć tematykę.

Starałam się zwracać uwagę na różne typy i cechy zabytków, czyli:

architekturę – Kościół w Salinie; mury obronne w Lęborku; architektura drewniana w Juszkach; wnętrze zamku w Bytowie; barokowy kościół w Chojnicach; modernistyczne miasto Gdynia; Hallerówka - dom letniskowy generała Józefa Hallera we Władysławowie; Kolegiata w Kartuzach,  willa w Sopocie; kaplica centralna św. Jerzego w Słupsku; drewniany kościół w Borzyszkowach

malarstwo – obraz Hermana Hana w Czersku, polichromia w kościele jezuitów w Chojnicach; 

rzeźbę – rzeźba ludowa na Kaszubach, Fontanna Neptuna w Gdańsku, "śpiący rycerz" z Kielna 
snycerka – stalle w kartuskiej kolegiacie, secesyjne drzwi w Sopocie
meblarstwo – meble w muzeum w Będominie, w willi Ernsta Claaszena w Sopocie zobaczyć można szafę gdańską

rzemiosło „ludowe” i etnograficzne – kaszubskie tabakiery, zabawki ludowe na Kaszubach 
archeologia – popielnice twarzowe w lęborskim muzeum
muzea – Muzeum Kaszubskie w Kartuzach, Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, Muzeum Ziemi Lęborskiej w Lęborsku, (baszty

– pozostałości muru obronnego w Lęborsku, również są zarządzane przez lęborskie Muzeum),  Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie, Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie, Zagroda Gburska i Rybacka w Nadolu (pojawia się w filmie o budownictwie wiejskim; wnętrze jednej chaty pokazałam w filmie o obrazie Hermana Hana w Czersku)
sztuka sakralna – gotycki relikwiarz św. Urszuli w Żarnowcu

Wszystkie materiały są dostępne na stronie... Dźwięki i pliki PDF można pobrać i wykorzystać np. podczas zajęć szkolnych.

Projekt stypendialny został już zakończony, ale chciałabym w przyszłości wykorzystać już gotowe materiały np. do stworzenia scenariuszy lekcji.